Laudacja na cześć Krzysztofa Głuchowskiego „Człowieka Teatru 2023”

Laudacja na cześć Krzysztofa Głuchowskiego „Człowieka Teatru 2023”, laureata nagrody im. Zygmunta Hübnera, przygotowana i odczytana przez Małgorzatę Bogajewską, laureatkę poprzedniej edycji tej nagrody, podczas uroczystej gali w warszawskim Teatrze Powszechnym 20 marca 2023 r.

"Musimy zrobić coś coby od nas zależało, zważywszy, że dzieje się tak dużo, co nie zależy od nikogo."

Te słowa z "Wyzwolenia" Stanisława Wyspiańskiego, dzisiejszy laureat nagrody 10. edycji konkursu im. Zygmunta Hübnera „Człowiek Teatru” Krzysztof Głuchowski, przybrał jako motto swojej pracy i aktywności. Te słowa widnieją  na stronie internetowej Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, którego jest dyrektorem naczelnym i artystycznym od 2016 roku.

Myślę, że Krzysztof te słowa powtarza sobie każdego dnia jak mantrę, zanim zmierzy się z kolejnym dniem swojej pasji i wariactwa, jaką jest przygoda z Teatrem Słowackiego. Sam mówi, że to miejsce piękne, boskie, zachłanne i wymagające. Nie pozostawia obojętnym, nie da się tu przychodzić do pracy. Nie trzeba przychodzić zresztą, bo stąd się nie wychodzi.

Szanowni Państwo, nie przez przypadek zaczęłam od cytatu ze Stanisława Wyspiańskiego, bo właśnie idee tego twórcy Krzysztof Głuchowski uczynił drogowskazem swojej zawodowej drogi. W Teatrze im. Słowackiego założył Klub Wyspiańskiego. Pozwólcie, że przytoczę fragment opisu idei Klubu: Poprzez „Klub Wyspiańskiego chcielibyśmy wspomagać wśród młodzieży rozwój świadomych i zaangażowanych postaw obywatelskich, które cechowałyby się wysokim poziomem wrażliwości i empatii społecznej; krytycznym i samodzielnym, niepodatnym na manipulację myśleniem; a także ambicją budowania swojej przyszłości w oparciu o ciągłe samokształcenie poprzez aktywny kontakt ze światem sztuki i myśli.”

Krzysztof doskonale wie, że teatr ma być nie tylko ogromny, odważny i przekraczający wciąż nowe granice, ale tworzenie teatru to dziś przede wszystkim obywatelska odpowiedzialność.

W swojej zawodowej codzienności Krzysztof Głuchowski czerpiąc pełnymi garściami z Wyspiańskiego wciela w życie idee Zygmunta Hübnera.

Teatr jaki buduje Krzysztof  to teatr odważny, teatr, który stać na gest sprzeciwu, teatr który broni słabszych. Teatr Krzysztofa, to teatr który rozumie  konieczność przystawiania rzeczywistości lustra z niewygodnymi odbiciami, i który niestety też już wie, ile kosztuje przeciwstawianie się  tym, którzy w tym lustrze zobaczyli swoją twarz. I nie spodobała im się.

Jego teatr to obrona wartości niezbędnych do tworzenia teatru – niezależności myśli, wolności artystycznej.

Teatr polski  dzisiaj nieustannie porusza się w  przestrzeni rozpiętej miedzy wolnością, a koniecznością – ograniczeń instytucjonalnych, światopoglądowych czy finansowych. Dyrektor Głuchowski podejmuje każdy wysiłek, by prowadzony przez niego Teatr Słowackiego  ciągle mógł  opowiadać się po stronie wolności. Bo rzeczą której najbardziej nienawidzi Krzysztof Głuchowski jest konformizm. Bądź odważny - to jego życiowe motto i jego obowiązek.

Jako gospodarz teatru Krzysztof Głuchowski rozumie odpowiedzialność za teatr i to jak teatr działa, jako ukazywanie przestrzeni wyzwań, wspólne przemierzanie i przekraczanie jej razem, ale bez wzajemnego poklepywania się  po plecach, bardziej w geście bliskości i odpowiedzialności, za tego kto obok - aktora, twórcę, widza. Krzysztof jako dyrektor teatru stworzył miejsce o którym z cała pewnością można powiedzieć – bycie w Teatrze Słowackiego dzisiaj, zarówno dla  Zespołu Aktorskiego jak i dla widzów, jest doświadczeniem wspólnotowym.

Krzysztof Głuchowski jest aktorem, przez prawie trzydzieści lat był kuratorem  i organizatorem wystaw, producentem teatralnym, filmowym i telewizyjnym , dystrybutorem filmowym i producentem festiwali. Był dyrektorem Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki oraz Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Współorganizował m.in. międzynarodowy festiwal filmowy Era Nowe Horyzonty (T-Mobile Nowe Horyzonty, Nowe Horyzonty) w Cieszynie i we Wrocławiu, katowicki Off Festival, Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Off Camera Kraków i Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia.

W tak wielu rolach dał się poznać poprzez zawodową rzetelność, uczciwość,  a przede wszystkim poprzez dbanie o współpracowników i szacunek dla nich.

Jak dyrektor teatru dzięki kultywowaniu w codziennej pracy i byciu iście hubnerowskich idei: jak globalne spojrzenie na teatr, obywatelska odpowiedzialność, kształtowanie wrażliwości widzów, tworzenie świadomości i umacnianie tożsamości społecznej, nadaje dobrych i prawdziwych znaczeń pojęciu i funkcji autorytetu, co nie jest i nigdy nie było oczywiste w pełnym wewnętrznych napięć, wielości głosów i spojrzeń środowisku teatralnym.  

Wszyscy mamy świadomość, że żyjemy w czasach, kiedy grunt, na którym uprawia się teatr stał się wyjątkowo niepewny, rozchwiany.

Dziś często doświadczenie realności jest dla wielu tak  bolesne, rozpaczliwe, że staje się nieprzekładalne na żaden stworzony przez kulturę kod i opowieść.

Nasz dzisiejszy laureat doskonale rozumie, że teatr też nienajlepiej czuje się w sytuacji zagrożenia, dlatego angażuje całą swoją wrażliwość i artysty i człowieka, aby poprzez teatr obnażać jak bardzo bezsilne, lękliwe i bezradne są gesty dzielenia, walki, wykluczania. Jego teatr, to teatr Wspólny.

Krzysztof Głuchowski, stał się autorytetem w  środowisku teatralnym, ale co wydaje się dużo istotniejsze, stał się nim także dla publiczności, dla widzów, którzy od paru lat tłumnie odwiedzają Teatr Słowackiego. Odwiedzają Teatr Słowackiego nie tylko w geście poparcia, ale przede wszystkim dla  wysokiego poziomu artystycznego spektakli i doskonałej zespołowej pracy artystów Teatru Słowackiego. Krzysztof Głuchowski zbudował w Teatrze Słowackiego jeden z najlepszych Zespołów Aktorskich w tym kraju. Zespół stojący murem za swoim Dyrektorem.

Wspólne protesty widzów i twórców po spektaklu "Dziady" w reżyserii Mai Kleczewskiej niewątpliwie również wpłynęły na budowanie przymierza publiczności i teatru w geście walki o wolność słowa, koncepcji  artystycznej i niezależności instytucji kultury.

Krzysztof Głuchowski przeprowadził swój teatr przez tą trudną sytuację budując jeszcze większą wspólnotę , umacniając zespół i budując wierną teatrowi widownie, dla której przyjście do Teatru Słowackiego stało się gestem opowiedzenia się po stronie wartości.

Decyzja o realizacji  spektaklu "Rok 1989" to opowiedzenie się po stronie wspólnoty. Ten spektakl w reżyserii Katarzyny Szyngiery jest przykładem tego, jak teatr, co doskonale zgadza się z ideą hübnerowską, spełnia swoją misje społecznego oddziaływania .  "Znajdźmy coś co nas łączy, a nie dzieli" - to główne przesłanie kultowego już przedstawienia, a nasz dzisiejszy laureat doskonale wie, że  "Rok 1989" to opowieść całej wspólnoty, i nikt nigdy, nie ma najmniejszego prawa jej zawłaszczać,  bo "Rok 89" był wspólnym doświadczeniem, a odpowiedzialność za niego w 2023 roku jest jeszcze bardziej Wspólna.

Gratulując Ci z całego serca Krzysztofie tej nagrody, jako twórca, ale też jako widz dziękuję bardzo za wiarę w teatr, w który wierzyli nasi wielcy mistrzowie i Wyspiański i Hübner, za wiarę w teatr ogromny, boski, zachłanny, wymagający i wspólny i odpowiedzialny za świat.