Scena MOS

Małopolski Ogród Sztuki jest miejscem otwartym dla twórców poszukujących nowego języka teatralnego i nowych form relacji z publicznością.

To najbardziej eksperymentalna przestrzeń Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Tutaj widz może zerwać ze swoimi  przyzwyczajeniami i spróbować odnaleźć się w sytuacji wymagającej interakcji z twórcami. Artyści, działając na styku wielu sztuk, szukają inspiracji w różnych obszarach artystycznych, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki oraz elementów wizualnych. MOS łączy dźwięk, teatr, sztukę instalacji i multimediów. Staje się nie tylko miejscem rozwoju artystów poszukujących nowego języka dla sztuk performatywnych, ale również miejscem działań impresaryjnych oraz współpracy z wieloma krakowskimi inicjatywami kulturalnymi.

Wzorem najnowszych trendów światowych Teatr Słowackiego tworzy obiekt otwarty, którego przestrzenie mają być miejscem spotkań młodzieży, dzieci, osób niepełnosprawnych, osób starszych, a także profesjonalistów, twórców i miłośników rozmaitych dziedzin nowoczesnej sztuki.

Historia

Nieruchomość położona między ulicami Rajską i Szujskiego – dawna wrotkownia i ujeżdżalnia koni - w roku 1906 została zaadaptowana na teatr ludowy, prowadzony przez Franciszka Frączkowskiego. W tym pionierskim okresie szczyt powodzenia przypadł na sezon 1904/1905, kiedy skonfliktowani z dyrektorem Teatru Miejskiego (późniejszym Teatrem im. J. Słowackiego) Józefem Kotarbińskim wybitni autorzy dramatyczni, wśród nich Stanisław Wyspiański i Gabriela Zapolska, przenieśli swoje sztuki z placu św. Ducha właśnie na scenę ludową przy Rajskiej. Przyciągała ona wielu widzów, miała dobry zespół i dała możliwość debiutu m.in. Stefanowi Jaraczowi, Juliuszowi Osterwie, Zygmuntowi Nowakowskiemu. W latach 1912-1914 budynek stał pusty. Wznowiony w 1914 roku z inicjatywy Syndykatu Dziennikarzy Polskich pod dyrekcją Stefana Turskiego, teatr po siedmiu miesiącach znów zaprzestał działalności z powodu wybuchu wojny. W marcu 1915 koncesję na prowadzenie przedstawień otrzymał Tadeusz Konczyński. Z chwilą umiastowienia Teatru Ludowego, latem 1916 roku rozpoczęła się przebudowa gmachu.

We wrześniu 1916 na Rajskiej 12 rozpoczął działalność Miejski Teatr Ludowy, połączony z Teatrem im. J. Słowackiego wspólną dyrekcją Adama Grzymały-Siedleckiego. Gwiazdami sceny ludowej były wówczas Katarzyna Sawicka-Feldmanowa, Aniela Kolman, Adolfina Zimajer, Jadwiga Czechowska, Franciszek Frączkowski, Tadeusz Pilarski (senior), Kazimierz Korecki, Robert Boelke, Jan Kucharski, Antoni Rychter i inni. W popularnym repertuarze było miejsce i na arcydzieła – wystawiono nawet Dziady Adama Mickiewicza. W roku 1918 doszło do rozdzielenia Teatru Ludowego i Teatru im. Juliusza Słowackiego.

W latach 1918-1921 przy Rajskiej 12 działał Miejski Teatr Powszechny pod dyrekcją Stanisława Jarnińskiego, a następnie Józefa Wiśniowskiego. Instytucja ta, łącząca profil dramatyczny z muzycznym (opera, operetka, wodewil) nie wytrzymała konkurencji z Krakowskim Towarzystwem operowym, któremu w roku 1921 miasto przyznało budynek – dzięki temu w latach 1921 – 1924 działała w nim Miejska Opera i Operetka. Po jej upadku, aż do roku 1930, wciąż remontowany budynek przy Rajskiej 12 był dzierżawiony prywatnym przedsiębiorcom teatralnym. Działały w nim: Operetka Nowości (1924-1926, 1927-1928), Teatr Popularny Nowości (1926-27) pod dyrekcją Tadeusza Pilarskiego, Teatry rewiowe Gong (1928-1929), Pantera (1929/1930), Wodewil (1930). Miasto jeszcze w 1929 roku dofinansowało kolejne prace adaptacyjne, by w czerwcu 1931 zrezygnować wreszcie z dalszego inwestowania w Rajską. Po pobieżnych przeróbkach przeznaczono dawną widownię na Miejski Dom Wystawowy, który z powodu złego stanu budynku nie powstał. Scenę i zaplecze przystosowano na skład dekoracji i rekwizytów Teatru im. J. Słowackiego, a jedno z pomieszczeń na mieszkanie dla stróża. W czasie wojny Niemcy wykorzystywali budynek głównie na magazyny (zob.: D. Poskuta-Włodek, Dzieje teatru w Krakowie w latach 1918-1939, Zawodowe teatry dramatyczne, Kraków 2012). Od 1946 roku mieściły się w niej pracownie scenotechniczne. Ze względu na zły stan, obiekt nadawał się do generalnego remontu lub do całkowitej rewitalizacji. Po wielu propozycjach i dyskusjach, ogłoszono otwarty konkurs na opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej przebudowy budynku przy ul. Rajskiej 12 w Krakowie na potrzeby Małopolskiego Ogrodu Sztuki, łączącego zadania wielofunkcyjnej sali widowiskowo-teatralnej oraz mediateki. Zwycięzcami zostali K. Ingarden i J. Ewy Architekci sp. z o.o. Projekt zrealizowany został z funduszy Unii Europejskiej w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.

Prace nad przebudową trwały od 2010 do 2012 roku. Powstawał nowoczesny obiekt kultury, którego spektakularna, pięciokondygnacyjna bryła łączy elementy zabytkowe z nowoczesnością. Za szklaną fasadą można zobaczyć odtworzony fragment muru dotychczasowego budynku. Ściana została ułożona na nowo z ponad stuletnich odczyszczonych cegieł.

SCENA MOS

MAŁOPOLSKI OGRÓD SZTUKI
ul. Rajska 12
31-124 Kraków

tel. +48 12 306 78 44 wew. 14
tel. +48 12 306 78 43 wew. 13

Koordynator ds. organizacji imprez w MOS
Agnieszka Goławska
email: golawska@teatrwkrakowie.pl