Kratka, reż. Paweł Łoziński

w cyklu "Przywrócone arcydzieła"

Zobacz film pt. "Kratka" na Ninateka.pl >

KRATKA

Rok produkcji: 1996
Premiera: 1997.05.03
Barwny, 49 min

"Kratka" powstała jako jeden z filmów, zrealizowanych przez debiutujących reżyserów pod opieką Krzysztofa Kieślowskiego. Twórca "Dekalogu" jest zresztą autorem pomysłu, który legł u podstaw scenariusza. Reżyser "Kratki" - Paweł Łoziński (asystent Kieślowskiego podczas kręcenia "Trzech kolorów") skonstruował fabułę na starogreckiej zasadzie trzech jedności: czasu, miejsca i akcji.

Dwóch ludzi spotyka się pewnego ranka w centrum Warszawy - Sebastian, 10-letni chłopak z rozbitej rodziny, i zgorzkniały emeryt, Eugeniusz. Obaj zauważają zgubiony pod hotelem przez francuskich turystów 500 frankowy banknot. Jest tylko pewien problem: pieniądz wpadł do głębokiej kratki kanalizacyjnej, nie jest łatwo go wyjąć. Zaczynają ze sobą walczyć, stary jest silniejszy, mały sprytniejszy i bardziej bezwzględny. Kiedy wydaje się już, że chłopak wygrał, dostęp do kratki blokuje parkująca pod hotelem furgonetka. Samochód może odjechać w każdej chwili, trzeba czekać. Skazani na siebie postanawiają działać razem i podzielić się znalezionymi pieniędzmi. Chcąc niechcąc, spędzą ze sobą cały dzień. Zbliżą się do siebie. Eugeniusz wreszcie znalazł kogoś, kto chce go słuchać. Udaje przed chłopcem, że powiodło mu się w życiu. Opowiada o kochających dzieciach, wnukach, które czekają na niego w Australii. Niedługo ma do nich wyjechać na stełe. Naprawdę Eugeniusz jest emerytowanym windziarzem, samotnym człowiekiem, którego nikt nie potrzebuje. Chłopak dość szybko się tego domyśli, ale będzie udawał, że mu wierzy. Zdążył już trochę polubić starego. Ale kiedy w finale znów spotykają się nad kratką i Eugeniusz jeszcze raz spróbuje oszukać chłopca, Sebastian bez skrupułów go zdemaskuje. Stary straci banknot, ale zdobędzie się na odważny gest, uratuje chłopca przed zemstą hotelowych taksówkarzy.

Ekipa

•     Reżyseria: Paweł Łoziński
•     Scenariusz: Paweł Łoziński, Piotr Czekanowski
•     Zdjęcia: Jacek Bławut
•     Scenografia: Magdalena Dipont, Roman Tarwacki
•     Dekoracja wnętrz: Magdalena Dipont, Roman Tarwacki
•     Muzyka: Janusz Grudziński
•     Montaż: Dorota Wardęszkiewicz
•     Opieka artystyczna: Krzysztof Kieślowski

Obsada aktorska

•     Jerzy Kamas - Eugeniusz
•     Michał Michalak - Sebastian; rola dubbingowana przez Wawrzyńca Kościelniaka

Nagrody

•     1996 Gdynia (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych) - Nagroda za debiut reżyserski lub drugi film - Paweł Łoziński
•     1996 Gdynia (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych) - Nagroda za rolę męską - Jerzy Kamas
•     1996 Gdynia (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych) - Nagroda za rolę dziecięcą - Michał Michalak
•     1997 Berlin (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) - Wyróżnienie Specjalne UNICEF (Jury Festiwalu Dziecięcego) za wybitną reżyserię debiutanckiego filmu według oryginalnego scenariusza. Reżyser bardzo sprawnie stworzył realistyczny obraz społeczeństwa w czasie zmian poprzez delikatną przyjaźń dwóch zagubionych w tych czasach ludzi.
•     Paweł Łoziński 

RECENZJA

Warszawa, Pałac Kultury i jego najbliższe okolice. Wczesne lata 90. z tą ich przaśną estetyką raczkującego kapitalizmu. I tych dwóch. Zupełnie różnych, równie samotnych.

Sebastian (całkiem dobry Michał Michalak) ma 10 lat. Ojczyma przemocowca i nieszczęśliwą, udręczoną matkę. Woli snuć się po ulicach, niż wracać do domu. Przez szyby wypożyczalni kaset wideo ogląda filmy. Najchętniej akcji. Marzy, że gdy sam już „kupi giwerę”, to odstrzeli ojczyma i będzie mógł powiedzieć matce: „Jesteś wolna”.

Eugeniusz (Jerzy Kamas) jest emerytem. Kiedyś był windziarzem w Pałacu Kultury i Nauki. Teraz jest samotnym, zgorzkniałym starym facetem.

Chłopiec i emeryt spotykają się przypadkiem. Przypadkiem też obaj zauważają, że zgubiony przez francuskiego turystę banknot pięćsetfrankowy wpada do studzienki. Obaj chcą go wyciągnąć. I nie zawahają się o niego walczyć.

„Kratka” to pierwszy film fabularny znanego dokumentalisty Pawła Łozińskiego (m.in. „Miejsce urodzenia”, 1992; „Taka historia”, 1999; „Siostry”, 1999). Pytany, dlaczego zdecydował się nakręcić fabułę, odpowiedział: „Chciałem po prostu sprawdzić, czy potrafię”. Potrafi. (manka)