'Chłopi' (1973) reż. Jan Rybkowski

W CYKLU "PRZYWRÓCONE ARCYDZIEŁA"

Barbara Ludwiżanka - Jagustynka
Kinowa wersja serialu telewizyjnego, opartego na epopei z życia wsi polskiej końca XIX wieku. Pięćdziesięciosześcioletni bogaty gospodarz Maciej Boryna żeni się z młodą, piękną Jagną. Kocha ją jego syn Antek, zaniedbujący żonę Hankę i dzieci. Antek spotyka się z Jagną potajemnie, a kiedy łapie ich ojciec i podpala stóg, ledwie uchodzą z życiem . . . Dziedzic sprzedaje las użytkowany przez chłopów. Dochodzi do starcia między chłopami i dworskimi. Antek broniąc ojca zabija człowieka. Wraz z innymi zostaje uwięziony. Boryna umiera, przekazując Hance pieniądze na uwolnienie Antka. Hanka bierze w swe ręce gospodarstwo. Żyje pod jednym dachem z Jagną, która w tym czasie ma romans z żonatym wójtem. Hance udaje się doprowadzić do zwolnienia z więzienia Antka. Nie jest jednak w stanie obronić Jagny przed nienawiścią mieszkańców wsi.

Od Łukasza Maciejewskiego:
Serial Jana Rybkowskiego znają wszyscy, ale stosunkowo niewielu widzów pamięta, że w 1973, już  po premierze trzynastoodcinkowej serii, odbyła się premiera kinowej wersji serialu. „To powieść, która zyskała dużą sławę na świecie i jest jedną z najczęściej przekładanych, a szkoła tak ją obrzydziła naszej młodzieży, że jest bardzo mało znana w Polsce” – tłumaczył powody zajęcia się „Chłopami” Rybkowski. Dziesięć miesięcy po zakończeniu emisji serialu do kin trafił film „Chłopi”. „Chłopów zobaczymy na dużym ekranie w dwóch częściach, zatytułowanych »Boryna« i »Jagna«. Musiałem zrezygnować z epickiej rozlewności, z licznych wątków pobocznych występujących w każdym z odcinków serialu” – tłumaczył Rybkowski na łamach magazynu „Film” (nr 35/1973). „W konsekwencji saga o chłopskiej społeczności u schyłku XIX wieku przemieniła się w sagę rodu Borynów. Lipiecka gromada jest tłem rodzinnych i psychologicznych konfliktów, które wyeksponowane na plan pierwszy nabierają gwałtowności” – tłumaczył reżyser.

„Film nie powstał drogą mechanicznych skrótów i usuwania zbędnych sekwencji. Większość ważnych scen, zgodnie z istniejącą od początku koncepcją i osobnym scenopisem, kręciliśmy tak, żeby można było je prawidłowo zmontować w skróconej wersji” – wyjaśniał Rybkowski. W serialu i filmie niezapomniane role zagrali Władysław Hańcza (Maciej Boryna), Emilia Krakowska (Jagna), Ignacy Gogolewski (Antek Boryna) i Tadeusz Fijewski (Kuba Socha). 11 grudnia w Krakowie, w grudniowej odsłonie cyklu „Przywrócone arcydzieła” przypomnimy właśnie tę mało znaną, kinową wersję serialu. Bohaterką spotkania będzie wybitna odtwórczyni roli Jagny - Emilia Krakowska. W książce „Aktorki” Emilia Krakowska, tak mówiła o tej postaci: „Jagna była i jest mi bardzo bliska. To skomplikowana, wielowymiarowa postać. Ofiara własnej wyjątkowości. Reymont był przenikliwy; przecież od tamtej pory nic się nie zmieniło, wciąż – zwłaszcza na prowincji – płaci się wysoką cenę za bycie innym, wrażliwszym albo w jakimś stopniu niepasującym do większości. I choć, jak wspominałam, wywodzę się z zupełnie innego szarego środowiska niż bohaterka Chłopów, z Jagną łączyły mnie tęsknota za miłością idealną i wielka, niepoprawna zachłanność na życie”.

Na to wyjątkowe spotkanie zapraszamy 11 grudnia o godz. 18.00 do Małopolskiego Ogrodu Sztuki